In mijn praktijkruimte luisterde ik naar een cliënt en hoorde de verwarring bij haar. Ze voelde zich niet lekker in haar werk, thuis voelde ze zich prikkelbaar en haar relatie liep ook niet soepel. De afgelopen 3 maanden waren zo hectisch geweest. Ze kon niet meer logisch nadenken en dat leverde haar paniek op. Waar ze vroeger 5 dingen tegelijk kon, moest ze nu alles opschrijven om het niet te vergeten. En dat terwijl binnenkort de belangrijke deadline zou zijn. Ze had zelfs geen energie meer om ‘s ochtends op te staan en kon moeilijk nog genieten.

Wat is het nou?

Ze gaf aan met verschillende mensen hierover te hebben gesproken en iedereen zei wat anders.“Volgens mij ben je overspannen!” zei de een. “Duidelijk voorbeeld van een depressie” zei de ander. En de volgende nam steeds de term ‘burn-out’ in zijn mond.

Verward vroeg ze aan mij wat er volgens mij aan de hand was met haar.

In mijn praktijk ontmoet ik regelmatig cliënten die worstelen met deze thema’s. Ik merk veel onduidelijkheid over de overeenkomsten en verschillen. Het idee om een blog aan deze onderwerpen te wijden werd geboren. Hierbij geef ik mijn uitleg voor een ieder die helderheid zoekt:

Overspannen

Overspannenheid is een situatie die ontstaat als er teveel van je verwacht wordt in een korte periode (twee – drie maanden) waarbij stressgevende factoren of situaties zich opstapelen. Je bent in overspannen toestand niet in staat de probleemsituaties het hoofd te bieden. Wanneer je  overspannen bent, gedraag je je opgejaagd en vertoon je sterke stemmingswisselingen. Over het algemeen is een periode van een aantal weken voldoende om hiervan te herstellen. Overspannenheid hoeft niet noodzakelijkerwijze werkgerelateerd te zijn en de houding ten opzichte van het werk is dan ook over het algemeen onveranderd. 

Je kan jezelf voorstellen als een elastiekje dat te lang te ver is uitgerekt. Wanneer je je probeert te ontspannen komt het elastiekje niet meer in de normale stand terug, maar blijft hij uitgerekt lubberen. De behandeling van overspannenheid bestaat uit rust waardoor het probleemoplossend vermogen vergroot zal worden.

Burn-out

Een burn-out is een energiestoornis waarbij diegene wel zou willen maar niet kan vanwege gebrek aan energie, ontstaan door langdurige chronische werkgerelateerde overbelasting. Het is een veel heftiger toestand dan overspannenheid, gekenmerkt door lichamelijke en geestelijke uitputting, die van invloed op de gehele persoonlijkheid is. Hierdoor is de energiehuishouding volledig verstoord. Over het algemeen zijn mensen met een burn-out ’s morgens actiever en ’s avonds aan het einde van hun latijn. Iemand met een burn-out kan blij worden van dingen waarop de burn-out geen betrekking heeft. De houding ten opzichte van het werk is dikwijls cynisch met gevoelens van tegenzin. Zelfmoordgedachten zijn over het algemeen geen kenmerk van burn-out.

Burn-out kan niet met medicatie worden verholpen, hooguit kunnen slaapmiddelen voorgeschreven worden, maar het uitgebluste gevoel zal terugkeren zodra men ontwaakt.

Hierbij kan je jezelf voorstellen dat het elastiekje zo lang is uitgerekt, dat hij is gebarsten.De behandeling van burn-out bestaat uit het terugwinnen van de regie over je leven. 

Depressie

Een depressie is een stemmingsstoornis die op alle levensgebieden van invloed is. Een depressie gaat gepaard met stemmingsschommelingen, somberheid, moedeloosheid, gevoelens van waardeloosheid, onzekerheid, negatief zelfbeeld, zich terugtrekken uit de (sociale) wereld; een ernstige depressieve stoornis zelfs met suïcidale gedachten. Men is niet meer in staat ergens van te genieten, heeft gedachten aan de dood en ziet geen toekomst meer. 

In geval van depressie kan therapie, eventueel aangevuld met antidepressiva, de stemming doen verbeteren. De oorzaak van de stoornis is onduidelijk. 

Depressief zijn kan in sommige gevallen samengaan met burn-out maar is dus niet hetzelfde. Depressie en burn-out delen wel symptomen zoals somberheid en lusteloosheid. Goede diagnostiek is daarbij essentieel om beide van elkaar te kunnen onderscheiden.

Duidelijkheid

Toen ik dit aan mijn cliënte vertelde, zag ik meer rust in haar lijf. Ze ontspande zich en keek me aan. “Nu is het duidelijk voor mij”, zegt ze,

“Ik ben overspannen!”

Ik vertelde dat ik het eens met haar was en legde haar uit hoe de vervolggesprekken eruit gingen zien om ervoor te zorgen dat ze weer in haar kracht kon komen.

Tevreden namen we afscheid van elkaar en er volgde een mooie reis samen.